Makaleler

Rahim ağzı kanser taraması

Rahim ağzı kanseri taraması, rahim ağzı hücrelerinde kansere yol açabilecek değişiklikleri bulmak için kullanılır. Rahim ağzı, vajinanın en üstünde bulunur. Tarama servikal sitolojiyi (Pap testi veya Pap smear olarak da bilinir) ve bazı kadınlar için insan papilloma virüsü (HPV) testini içerir.

Rahim ağzı kanseri nasıl oluşur?

Rahim ağzı hücreleri anormal hale geldiğinde ve zamanla kontrolden çıktığında kanser ortaya çıkar. Kanser hücreleri, servikal dokuya daha derinden istila eder. İleri vakalarda, kanser hücreleri vücudun diğer organlarına yayılabilir.

Rahim ağzı kanserine ne sebep olur?

Rahim ağzı kanseri vakalarının çoğu, HPV enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır. HPV, hücrelere giren ve bunların değişmesine neden olabilecek bir virüstür. Bazı HPV tipleri rahim ağzı kanseri ile vulva, vajina, penis, anüs, ağız ve boğaz kanseri ile bağlantılıdır. Kansere neden olabilecek HPV tipleri “yüksek riskli tipler” olarak bilinir.

HPV cinsel aktivite sırasında kişiden kişiye geçer. Çok yaygındır ve cinsel olarak aktif olan çoğu insan yaşamlarında HPV enfeksiyonu geçirir. HPV enfeksiyonu sıklıkla belirti vermez. Çoğu HPV enfeksiyonu kendiliğinden geçer. Bu kısa süreli enfeksiyonlar tipik olarak servikal hücrelerde sadece hafif (“düşük dereceli”) değişikliklere neden olur. HPV enfeksiyonu ortadan kalktıkça hücreler normale döner. Ancak bazı kadınlarda HPV geçmez. Yüksek riskli bir HPV enfeksiyonu türü uzun süre devam ederse, servikal hücrelerde daha ciddi (“yüksek dereceli”) değişikliklere neden olabilir. Yüksek dereceli değişikliklerin kansere neden olma olasılığı daha yüksektir.

Rahim ağzı kanseri taraması neden önemlidir?

Servikal hücrelerde yüksek dereceli değişikliklerin kansere dönüşmesi genellikle 3-7 yıl sürer. Rahim ağzı kanseri taraması, bu değişiklikleri kanser olmadan önce tespit edebilir. Düşük dereceli değişikliklere sahip kadınlar, hücrelerinin normale dönüp dönmediğini görmek için daha sık test edilebilir. Yüksek dereceli değişikliklere sahip kadınlar, hücrelerin çıkarılması için tedavi alabilir.

Rahim ağzı kanseri taraması nasıl yapılır?

Rahim ağzı kanseri taraması Pap testi ve bazı kadınlar için bir HPV testi içerir. Her iki test de serviksten alınan hücreleri kullanır. Tarama işlemi basit ve hızlıdır. Bir sınav masasında yatıyorsunuz ve vajinayı açmak için spekulum kullanılıyor. Spekulum, serviks ve üst vajinanın net bir görüntüsünü verir.

Hücreler rahim ağzından bir fırça veya başka bir numune alma aleti ile alınır. Hücreler genellikle özel bir sıvıya konur ve test için bir laboratuvara gönderilir:

• Pap testi için, anormal hücrelerin var olup olmadığını görmek için örnek incelenir.
• Bir HPV testi için, numune en yaygın yüksek riskli HPV türlerinin 13–14 varlığı açısından test edilir.

Ne kadar sıklıkla rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalı ve hangi testleri yaptırılmalıdır?

Rahim ağzı kanseri taraması ne sıklıkta yapılmalı ve hangi testlerin yapılması gerektiği yaşınıza ve sağlık geçmişinize bağlıdır:

• 21-29 yaş arasındaki kadınlar her 3 yılda bir yalnızca Pap testi yaptırmalıdır. HPV testi önerilmez.
• 30-65 yaş aralığındaki kadınlar her 5 yılda bir (her zaman tercih edilen) Pap testi ve HPV testi (birlikte test) yaptırmalıdır. Ayrıca her 3 yılda bir Pap testi yaptırmak kabul edilebilir.

Eğer histerektomi yaptırıldıysa, hala rahim ağzı kanseri taramasına ihtiyaç var mı?

Bir histerektomi geçirdiyseniz, yine de taramaya ihtiyacınız olabilir. Karar, rahim ağzınızın çıkarılıp çıkarılmadığına, histerektominin neden gerekli olduğuna ve orta veya şiddetli bir servikal hücre değişikliği veya rahim ağzı kanseri geçmişine sahip olup olmadığınıza dayanıyor. Rahim ağzı histerektomi sırasında çıkarılsa bile, rahim ağzı hücreleri vajinanın tepesinde bulunabilir. Rahim ağzı kanseri veya rahim ağzı hücresi değişikliği öyküsü varsa, ameliyattan sonra 20 yıl boyunca taramaya devam etmelisiniz.

Rutin rahim ağzı kanseri tarama kılavuzlarına uymaması gereken kadınlar var mı?

Evet. Rahim ağzı kanseri öyküsü olan kadınlar, insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfekte olmuş, zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olan veya doğumdan önce dietilstilbestrol (DES) e maruz kalan daha sık tarama gerektirebilir ve bu rutin yönergelere uymamalıdır.

HPV aşısı olması, tarama önerilerini değiştirmez. HPVye karşı aşı olan kadınların yaş grupları için tarama önerilerini izlemeleri gerekir.

Anormal rahim ağzı kanseri taraması test sonucu ne anlama gelir?

Birçok kadın anormal rahim ağzı kanseri taraması sonucuna sahiptir. Anormal bir sonuç, kanser olduğun anlamına gelmez. Servikal hücre değişikliklerinin sıklıkla kendi başlarına normale döndüğünü unutmayın. Olmazlarsa, yüksek dereceli değişikliklerin bile kanser haline gelmesi genellikle birkaç yıl alır.

Anormal bir tarama testi sonucunuz varsa, yüksek dereceli değişikliklerin veya kanserin gerçekten mevcut olup olmadığını anlamak için ek testler gerekir. Bazen, sadece tekrar testi gereklidir. Diğer durumlarda, değişikliklerin gerçekten ne kadar ciddi olduğunu bulmak için kolposkopi ve servikal biyopsi önerilebilir. Takip testlerinin sonuçları yüksek dereceli değişikliklere işaret ediyorsa, anormal hücreleri çıkarmak için tedaviye ihtiyacınız olabilir. Tedaviden sonra takip testine ihtiyacınız olacak ve takip tamamlandıktan sonra düzenli rahim ağzı kanseri taraması yapmanız gerekecektir.

Rahim ağzı kanseri tarama testi sonuçları ne kadar doğru?

Her laboratuvar testinde olduğu gibi rahim ağzı kanseri taraması sonuçları her zaman doğru değildir. Bazen, hücreler normal olduğunda sonuçlar anormal hücreleri gösterir. Buna “yanlış pozitif” sonuç denir. Rahim ağzı kanseri taraması ayrıca mevcut olduklarında anormal hücreleri tespit etmeyebilir. Buna “yanlış negatif” sonuç denir. Yanlış-negatif veya yanlış-pozitif sonuçların önlenmesine yardımcı olmak için, testinizden 2 gün önce duş almaktan, cinsel ilişkiden ve vajinal ilaçlar veya hijyen ürünlerini kullanmaktan kaçınmalısınız. Adet döneminiz varken rahim ağzı kanseri taramasından da kaçınmalısınız.

Rahim ağzı kanser taraması hakkında daha fazla bilgi almak için Doç. Dr. Türkan Gülpınar’dan randevu alabilirsiniz.